This page is part of the Greek version of the PanCare PLAIN summaries.
Έκδοση 2: 09/12/2024

Υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία

Για να λειτουργήσει σωστά το σώμα χρειάζεται ενέργεια (ή καύσιμα). Αυτή η ενέργεια προέρχεται από τα τρόφιμα που τρώμε. Όταν τρώμε περισσότερο από ό,τι χρειάζεται το σώμα, το σώμα αποθηκεύει την ενέργεια που περισσεύει ως λίπος. Αυτό είναι χρήσιμο, καθώς το αποθηκευμένο λίπος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως απόθεμα όταν απαιτείται περισσότερη ενέργεια (π.χ. κατά τη διάρκεια της άσκησης ή όταν ξαφνικά έχετε λιγότερη πρόσβαση σε τροφή).

Είναι υγιές για το σώμα να έχει αποθηκευμένο λίπος. Ωστόσο, όταν ο οργανισμός αποθηκεύει πάρα πολύ λίπος, μπορεί να γίνετε υπέρβαρα άτομα ή παχύσαρκα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μια μεγάλη ποικιλία προβλημάτων υγείας, όπως καρδιακά προβλήματα, εγκεφαλικά επεισόδια και διαβήτη. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα εγκεφαλικά επεισόδια, τις καρδιακές προσβολές και τον διαβήτη, διαβάστε: Εγκεφαλικά επεισόδια, ασυμπτωματική στεφανιαία νόσος, διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης και διαβήτης.

Η μονάδα μέτρησης που βοηθά να προσδιοριστεί αν έχετε υγιές βάρος είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ).

Για να μετρήσετε τον ΔΜΣ σας, ζυγιστείτε σε μια ζυγαριά. Είναι καλύτερο να ζυγίζεστε το πρωί, πριν το πρωινό και χωρίς ρούχα. Μετρήστε επίσης το ύψος σας χωρίς παπούτσια. Στη συνέχεια, κάντε τον ακόλουθο υπολογισμό:

1. Ύψος (σε μέτρα) x ύψος ( σε μέτρα) = ύψος στο τετράγωνο
2. Βάρος (σε κιλά) / ύψος στο τετράγωνο = ΔΜΣ

Για τους ενήλικες (18 ετών και άνω) ο υγιής ΔΜΣ κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 18,5 και 25. Ένας ΔΜΣ κάτω από 18,5 ή πάνω από 25 αυξάνει τον κίνδυνο προβλημάτων υγείας. Όταν ο ΔΜΣ είναι μεταξύ 25 και 30, θεωρούμε ότι υπάρχει υπερβολικό βάρος. Όταν ο ΔΜΣ είναι πάνω από 30, μιλάμε για παχυσαρκία. Ωστόσο, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, όταν είστε έγκυος, θηλάζετε ή έχετε μεγάλη μυϊκή μάζα, ένας ΔΜΣ πάνω από 25 δεν είναι απαραίτητα ανθυγιεινός.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να κάνει το κάθε άτομο για να αποκτήσει ένα πιο υγιές βάρος ή για να μειώσει τον κίνδυνο να γίνει υπέρβαρο και παχύσαρκο, όπως η υιοθέτηση ή η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής, διαβάστε: Προαγωγή της υγείας.

Διατρέχω μεγαλύτερο κίνδυνο να είμαι υπέρβαρος ή παχύσαρκος;

Οποιοδήποτε άτομο, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που δεν έχουν υποβληθεί ποτέ σε θεραπεία για τον καρκίνο, μπορεί να γίνει υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ιατρικές παθήσεις και θεραπείες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο να γίνουν τα άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα αργότερα στη ζωή τους.

Η ακόλουθη ιατρική κατάσταση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να γίνετε υπέρβαρα άτομα ή παχύσαρκα:

• Ένας όγκος κοντά ή εντός του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης (HP). Η βλάβη στον άξονα HP μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να γίνει κανείς υπέρβαρος και παχύσαρκος.

Οι ακόλουθες θεραπείες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας:

• Ακτινοθεραπεία στον άξονα HP ή σε περιοχή που περιλαμβάνει τον άξονα HP
• Χειρουργική επέμβαση που αφορά τον άξονα HP

Μπορείτε να διαπιστώσετε αν είχατε κάποια από αυτές τις ιατρικές καταστάσεις ή θεραπείες κοιτάζοντας την περίληψη της θεραπείας σας. Εάν δεν έχετε την περίληψη της θεραπείας σας ή εάν έχετε οποιαδήποτε ερώτηση, επικοινωνήστε με το νοσοκομείο της νοσηλείας σας.

Εάν είστε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, αυτό δεν σημαίνει πάντα ότι οφείλεται στον καρκίνο ή στη θεραπεία του. Το να είστε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο στη σύγχρονη δυτική κοινωνία. Το να είστε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα μπορεί να έχει άλλες αιτίες, όπως η καθιστική ζωή και η ανθυγιεινή διατροφή. Μπορεί επίσης να είναι δευτεροπαθής σε ενδοκρινολογικές, οικογενειακές, συγγενείς καταστάσεις και διάφορα φάρμακα (π.χ. στεροειδή, αντικαταθλιπτικά).

Διατρέχω μεγαλύτερο κίνδυνο να γίνω υπέρβαρο ή παχύσαρκο άτομο. Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνω και πότε;

Εάν διατρέχετε υψηλότερο κίνδυνο να γίνετε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, συνιστάται:

• Να μετράτε το ύψος, το βάρος και τον ΔΜΣ σας τουλάχιστον κάθε 2 χρόνια. Μπορείτε να το κάνετε και στο σπίτι. Εάν επισκέπτεστε συχνότερα τον γενικό σας ιατρό ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί, είναι καλύτερο να μετράτε το ύψος, το βάρος και τον ΔΜΣ σας σε κάθε επίσκεψη.

Τι συμβαίνει αν είμαι υπέρβαρο ή παχύσαρκο άτομο;

Εάν είστε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, ο γενικός σας ιατρός ή ο ειδικός που σας παρακολουθεί πιθανόν να σας παραπέμψει εξειδικευμένο ιατρό. Ανάλογα με την αιτία του υπερβολικού βάρους ή της παχυσαρκίας, μπορεί να σας παραπέμψει σε:

• Διαιτολόγος (ειδικός που συμβουλεύει σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής)
• Ενδοκρινολόγος (γιατρός που ειδικεύεται στις ορμόνες και το μεταβολισμό)

Ο ειδικός μπορεί να συζητήσει μαζί σας διάφορες επιλογές, όπως η βελτίωση της διατροφής και του τρόπου ζωής σας.

Μπορεί επίσης να σας συμβουλεύσει να μετράτε τακτικά την αρτηριακή σας πίεση, τη γλυκόζη (σάκχαρο) και τα λιπίδια του αίματος (π.χ. χοληστερόλη: μια λιπαρή ουσία στο αίμα). Όταν είστε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, είναι σημαντικό να γνωρίζετε και άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης (μελλοντικών) προβλημάτων με την καρδιά ή τα αιμοφόρα αγγεία. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υψηλή αρτηριακή πίεση, τον διαβήτη ή τη δυσλιπιδαιμία (μη φυσιολογικά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα) διαβάστε: Υπέρταση, Διαταραχή μεταβολισμού της γλυκόζης και Σακχαρώδης Διαβήτης και Δυσλιπιδαιμία.

Τι άλλο μπορώ να κάνω;

Το να γνωρίζετε ότι μπορεί να διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο να είστε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα μπορεί να είναι δύσκολο. Η συζήτηση με φίλους και συγγενείς μπορεί να είναι χρήσιμη, καθώς και η ειδική συμβουλευτική ή/και η επαφή με ομάδες υποστήριξης, όπως οργανώσεις ασθενών. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη φροντίδα της ψυχικής σας υγείας, διαβάστε: Προβλήματα ψυχικής υγείας.

Για να μειώσετε τον κίνδυνο υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας, η υιοθέτηση ή η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής είναι εξαιρετικά σημαντική. Ειδικότερα, είναι σημαντικό να περιορίσετε την πρόσληψη λιπαρών τροφών. Η φροντίδα της ψυχικής σας υγείας μπορεί να είναι ευεργετική- ακόμη και μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική σας υγεία. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής, διαβάστε: Προαγωγή της υγείας.

Είναι επίσης σημαντικό να παρακολουθείτε τακτικά το βάρος σας στο σπίτι.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε την πιθανότητα να γίνετε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα και να γνωρίζετε τα συμπτώματα και τα σημεία. Εάν έχετε περαιτέρω ερωτήσεις ή εάν οι πληροφορίες στο παρόν φυλλάδιο σας απασχολούν, επικοινωνήστε με τον γενικό σας ιατρό ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί.

Που μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία στο διαδίκτυο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι οι πληροφορίες αυτές δεν είναι πάντα ενημερωμένες ή ακριβείς.

Ορισμένες πηγές περαιτέρω πληροφοριών είναι:

• NHS: Εδώ μπορείτε να υπολογίσετε τον ΔΜΣ σας
• Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC): Εδώ μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία γενικά και ειδικά για τις ΗΠΑ.
• Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ): Εδώ μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία γενικά και σχετικά με τους τρόπους μείωσης του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας.

Σε αυτόν τον ιστότοπο μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα αυτό:

• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Προαγωγή της υγείας
• Διαταραγμένος μεταβολισμός της γλυκόζης και σακχαρώδης διαβήτης
• Δυσλιπιδαιμία
• Υπέρταση
• Καρδιακά προβλήματα
• Ψυχική υγεία

Παρακαλώ σημειώστε

Αυτή η περίληψη PLAIN βασίζεται στην κατευθυντήρια γραμμή PanCareFollowUp για το “Υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία”  [1] η οποία βασίζεται στη συναίνεση διαφόρων εθνικών κατευθυντήριων γραμμών.

Παρόλο που η ομάδα πληροφοριών PanCare PLAIN προσπαθεί να παρέχει ακριβείς και πλήρεις πληροφορίες που είναι ενημερωμένες κατά την ημερομηνία δημοσίευσης, μπορείτε να ελέγξετε με τον γενικό ιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί αν η παρούσα περίληψη αντικατοπτρίζει τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες και αν είναι σχετικές για εσάς.

Μην βασίζεστε αποκλειστικά σε αυτές τις πληροφορίες. Το ιδανικό είναι να ζητήσετε τη συμβουλή ενός ειδικευμένου ιατρού εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με μια συγκεκριμένη ιατρική κατάσταση, ασθένεια, διάγνωση ή σύμπτωμα.

Καμία εγγύηση ή δήλωση, ρητή ή σιωπηρή, δεν παρέχεται σχετικά με την ακρίβεια, την αξιοπιστία, την πληρότητα, τη συνάφεια ή την επικαιρότητα των πληροφοριών αυτών. Η PanCare παρήγαγε την αγγλική έκδοση και η PanCare δεν ευθύνεται για τις μεταφρασμένες εκδόσεις της παρούσας περίληψης. Η Ελληνική έκδοση των περιλήψεων PLAIN δημιουργήθηκε από το Κύτταρο.

[1] van Kalsbeek, R. κ.ά. (2021) European PANCAREFOLLOWUP recommendations for surveillance of late effects of childhood, adolescent, and Young Adult Cancer, European journal of cancer. Διαθέσιμο στο: https://www.ejcancer.com/article/S0959-8049(21)00368-3/fulltext.