This page is part of the Greek version of the PanCare PLAIN summaries.
Έκδοση 2: 09/12/2024

Προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης και σεξουαλική δυσλειτουργία στους άνδρες

Η καλή λειτουργία των γεννητικών οργάνων είναι σημαντική τόσο για τη γονιμότητα όσο και για το σύνολο της υγείας του ατόμου. Στους άνδρες, τα πιο σημαντικά σεξουαλικά όργανα είναι το πέος και οι όρχεις.

Η βασική λειτουργία των όρχεων είναι:

• Παραγωγή σπέρματος: Κατά την προσπάθεια αναπαραγωγής, οι όρχεις πρέπει να παράγουν ικανοποιητική ποσότητα σπέρματος καλής ποιότητας. Εάν η παραγωγή και η ποιότητα σπέρματος είναι χαμηλή, μπορεί να προκληθούν στο άτομο προβλήματα γονιμότητας και να μειωθούν οι πιθανότητες πατρότητας.
• Παραγωγή τεστοστερόνης: Η τεστοστερόνη είναι μία ανδρική ορμόνη, η οποία είναι σημαντική για τη φυσιολογική ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων (εφηβική ανάπτυξη), την καλή σεξουαλική λειτουργία και την υγεία στο σύνολό της. Στην περίπτωση που οι όρχεις δεν παράγουν αρκετή τεστοστερόνη, ονομάζεται ανεπάρκεια τεστοστερόνης.

Μερικές φορές μπορεί να εμφανιστούν προβλήματα όπως μειωμένη σεξουαλική επιθυμία ή στυτική δυσλειτουργία ή έλλειψη οργασμού. Κάθε άνθρωπος, περιστασιακά, μπορεί να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους προβλήματα. Στην περίπτωση όμως, που εμφανιστούν σε μεγαλύτερη συχνότητα και χρονική περίοδο, ονομάζεται σεξουαλική δυσλειτουργία.

Τα προβλήματα γονιμότητας, όπως η ανεπάρκεια τεστοστερόνης και/ή σεξουαλική δυσλειτουργία μπορεί προκληθούν από δυσλειτουργία των υπόλοιπων γενετικών οργάνων ή νεύρων που τα ελέγχουν.

Αρσενικά αναπαραγωγικά όργανα
Δημιουργήθηκε με το BioRender.com
Περάστε πάνω από τα γράμματα/αριθμούς στο σχήμα για περισσότερες πληροφορίες.

Διατρέχω κίνδυνο να εμφανίσω προβλήματα γονιμότητας, όπως ανεπάρκεια τεστοστερόνης ή σεξουαλικής δυσλειτουργίας;

Κάθε άνδρας, συμπεριλαμβανομένων όσων δεν έχουν υποβληθεί ποτέ σε θεραπεία καρκίνου, μπορεί να εμφανίσει προβλήματα γονιμότητας, όπως ανεπάρκεια τεστοστερόνης και/ή σεξουαλική δυσλειτουργία. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες ιατρικές περιπτώσεις ή θεραπείες καρκίνου, οι οποίες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων στην μετέπειτα ζωή των ανδρών. Το είδος των προβλημάτων που μπορεί να εμφανιστούν εξαρτάται από την ιατρική περίπτωση ή τη χορηγούμενη θεραπεία καρκίνου.

Οι ακόλουθες θεραπείες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο προβλημάτων γονιμότητας:

• Μία κατηγορία χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, τα οποία ονομάζονται αλκυλιωτικοί παράγοντες, όπως η κυκλοφωσφαμίδη και η προκαρβαζίνη. Τα προβλήματα γονιμότητας συναντώνται πιο συχνά έπειτα από χορήγηση υψηλών δόσεων αλκυλιωτικών παραγόντων, αλλά μπορεί να εμφανιστούν περιστασιακά και σε περιπτώσεις μικρότερων δόσεων
• Κάθε περίπτωση ακτινοθεραπείας στους όρχεις ή σε περιοχή που τους περιλαμβάνει

Οι ακόλουθες θεραπείες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανεπάρκειας τεστοστερόνης:

• Η ακτινοθεραπεία (12 Gy ή και περισσότερο) στους όρχεις ή στην ευρύτερη περιοχή μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή τεστοστερόνης και σταδιακά να οδηγήσει σε ανεπάρκεια. Η ανεπάρκεια τεστοστερόνης είναι πιο σύνηθες να εμφανιστεί έπειτα από υψηλές δόσεις ακτινοθεραπείας και πιο σπάνια έπειτα από μικρότερες δόσεις των 12 Gy

Οι ακόλουθες ιατρικές περιπτώσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο σεξουαλικής δυσλειτουργίας:

• Υπογοναδισμός, κατά τον οποίο οι όρχεις δεν παράγουν αρκετή τεστοστερόνη

Οι ακόλουθες θεραπείες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο σεξουαλικής δυσλειτουργίας:

• Οποιαδήποτε δόση ακτινοθεραπείας στη λεκάνη ή στην ευρύτερη περιοχή
• Χειρουργείο στη λεκάνη, στον νωτιαίο μυελό ή στα νεύρα που ελέγχουν τα γενετικά όργανα

Μπορείτε να διαπιστώσετε αν έχετε υποβληθεί σε κάποια από τις παραπάνω θεραπείες κοιτάζοντας στην περίληψη θεραπείας σας. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει στην κατοχή σας ή για οποιαδήποτε απορία, επικοινωνήστε με το νοσοκομείο της νοσηλείας σας.

Σε περίπτωση που αντιμετωπίζετε προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης ή σεξουαλικής δυσλειτουργίας, δεν ευθύνεται πάντα η θεραπεία καρκίνου. Μπορεί να προέρχεται και από άλλες αιτίες.

Ποια είναι τα συμπτώματα και τα σημεία που προέρχονται από προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης και σεξουαλικής δυσλειτουργίας;

Υπάρχουν συμπτώματα και σημεία που μπορεί να υποδηλώνουν προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης ή σεξουαλικής δυσλειτουργίας. Μπορεί να μην αντιμετωπίζετε τέτοιου είδους συμπτώματα ή σημεία τη δεδομένη στιγμή, είναι όμως σημαντικό να τα γνωρίζετε σε περίπτωση που τα εμφανίσετε στο μέλλον.

Συμπτώματα και σημεία προβλημάτων γονιμότητας, ανεπάρκειας τεστοστερόνης και σεξουαλικής δυσλειτουργίας είναι:

Σε περίπτωση που αναγνωρίζετε σε εσάς κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα ή σημεία, παρακαλώ επικοινωνήστε με τον γιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί.

Διατρέχω υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσω προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκειας τεστοστερόνης και σεξουαλικής δυσλειτουργίας. Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνω και πότε;

Το είδος των εξετάσεων εξαρτάται από την ηλικία και τον τύπο της θεραπείας που υποβληθήκατε.

Εάν είστε σε ομάδα υψηλού κινδύνου εμφάνισης προβλημάτων γονιμότητας, ανεπάρκειας τεστοστερόνης και σεξουαλικής δυσλειτουργίας, συνίσταται να επισκεφθείτε στον γιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί προκειμένου να υποβληθείτε στις παρακάτω εξετάσεις:

• Να παρακολουθείται η ανάπτυξη και η πρόοδος της εφηβείας κάθε χρόνο, ξεκινώντας από τη ηλικία των 10 – 12. Αυτό συμβαίνει κυρίως στις περιπτώσεις που η θεραπεία περιλαμβάνει ακτινοθεραπεία (από 12 Gy ή περισσότερο) στους όρχεις ή στην ευρύτερη περιοχή.
• Να κάνετε σπερμοδιάγραμμα (ανάλυση σπέρματος) μετά την εφηβεία προκειμένου να ελεγχθεί η γονιμότητα. Με το σπερματογράφημα μετριέται ο αριθμός και η ποιότητα του σπέρματος. Μπορείτε να πραγματοποιήσετε την εξέταση στην περίπτωση που επιθυμείτε να αποκτήσετε παιδί σύντομα ή στο μέλλον. Εάν αντιμετωπίζετε δυσκολίες στην απόκτηση παιδιού, τα αποτελέσματα του σπερματογραφήματος μπορεί να βοηθήσουν τον θεράποντα ιατρό σχετικά με τις θεραπευτικές επιλογές. Στην περίπτωση που δεν είναι πιθανό ή δεν προτιμάτε να κάνετε σπερματογράφημα, παρακαλώ συζητήστε με τον γιατρό σας ή τον ειδικό υγείας που σας παρακολουθεί εάν θα ήταν βοηθητικό κάποιο άλλο τεστ.
• Να κάνετε εξετάσεις αίματος προκειμένου να μετρηθεί η τεστοστερόνη τουλάχιστον κάθε 2-3 χρόνια. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν η θεραπεία περιλαμβάνει (από 12 Gy ή περισσότερο) τους όρχεις ή την περιοχή που τους περιλαμβάνει. Ο γιατρός σας ή ο ειδικός που σας παρακολουθεί μπορεί να σας πει την απαιτούμενη συχνότητα για την περίπτωσή σας. Εάν έχετε οποιοδήποτε σύμπτωμα ή ένδειξη υπογοναδισμού ή τα επίπεδα τεστοστερόνης ήταν χαμηλά στο παρελθόν, ο γιατρός σας ή ο ειδικός που σας παρακολουθεί μπορεί εναλλακτικά να μετρήσει την ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH).

Συζητήστε με τον ιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί, τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια, το σεξουαλικό ιστορικό σας και κατά πόσο εμφανίσατε συμπτώματα και ενδείξεις. Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν έχετε υποβληθεί σε χειρουργείο στη λεκάνη, στο νωτιαίο μυελό ή στα νεύρα που ελέγχουν τα αναπαραγωγικά όργανα. Ο ειδικός που σας παρακολουθεί μπορεί επίσης να ζητήσει το σεξουαλικό ιστορικό σας όταν έχετε χαμηλή τεστοστερόνη στο αίμα.

Τι συμβαίνει όταν έχω προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης και/ ή σεξουαλική δυσλειτουργία;

Εάν έχετε προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης, και/ή σεξουαλική δυσλειτουργία, ο ιατρός ή ο ειδικός που σας παρακολουθεί μπορεί να σας παραπέμψει σε κάποιον πιο εξειδικευμένο γιατρό. Ανάλογα με τα συμπτώματα και/ή τα σημεία που εμφανίζονται, μπορεί να παραπεμφθείτε σε:

• Ενδοκρινολόγο (ιατρός που ειδικεύεται στις ορμόνες)
• Ανδρολόγος ή ειδικός γονιμότητας (ιατρός που ειδικεύεται στην ανδρική γονιμότητα)
• Ουρολόγος (ιατρός που ειδικεύεται στο ουροποιητικό σύστημα και τα ανδρικά αναπαραγωγικά όργανα)

Ο ειδικός ιατρός μπορεί να συζητήσει μαζί σας διάφορες θεραπείες, όπως υποβοηθούμενη αναπαραγωγική θεραπεία ή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT). Είναι σημαντικό να μη λαμβάνετε ποτέ συμπληρώματα τεστοστερόνης χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας.

Τι άλλο μπορώ να κάνω;

Δεν επιθυμούν όλοι να γίνουν γονείς, αλλά εάν το επιθυμείτε, μπορεί να θελήσετε να εξερευνήσετε τις διαθέσιμες επιλογές. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν τη χρήση εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) ή τη δωρεά σπέρματος από άλλον άνδρα, ή τη χρήση του δικού σας σπέρματος εάν έχετε αποθηκεύσει πριν τη θεραπεία του καρκίνου. Η υιοθεσία είναι, επίσης, μία επιλογή.

Το να αντιμετωπίζετε προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης και/ή σεξουαλική δυσλειτουργία είναι δύσκολο. Το γεγονός αυτό μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις τους, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών σχέσεων. Η συζήτηση με φίλους και οικογένεια μπορεί να είναι βοηθητική, όπως και με κάποιον σύμβουλο ψυχικής υγείας και/ή οι ομάδες υποστήριξης, όπως οι σύλλογοι ασθενών. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη φροντίδα της ψυχικής υγείας, παρακαλώ διαβάστε: Προβλήματα ψυχικής υγείας.

Παρότι μπορεί να μην επηρεάζει τα προβλήματα γονιμότητας, την ανεπάρκεια τεστοστερόνης και/ ή τη σεξουαλική ανεπάρκεια, είναι εξίσου σημαντικό να διατηρούμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Η φροντίδα της ψυχικής σας υγείας μπορεί να ωφελήσει ̇ακόμα και μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας μπορεί να έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πως θα υιοθετήσετε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, παρακαλώ διαβάστε: Βελτιώστε την υγεία σας.

Είναι σημαντικό να έχετε γνώση για την πιθανότητα να αναπτύξετε προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης και/ή σεξουαλική δυσλειτουργία και να γνωρίζετε τα συμπτώματα και τα σημεία. Εάν έχετε οποιαδήποτε ερώτηση ή οι πληροφορίες στο παρόν φυλλάδιο σας ανησύχησαν, παρακαλώ επικοινωνήστε με τον γιατρό σας ή με τον ειδικό υγείας που σας παρακολουθεί.

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Θα μπορούσατε να βρείτε περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τα προβλήματα γονιμότητας, ανεπάρκεια τεστοστερόνης και/ή σεξουαλική δυσλειτουργία στο διαδίκτυο. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να γνωρίζετε ότι αυτές οι πληροφορίες δεν είναι πάντα ενημερωμένες ή ακριβείς.

Κάποιες πηγές για περαιτέρω πληροφορίες είναι:

• Fertility Network UK: Εδώ μπορείτε να βρείτε πληροφορίες σχετικά με τη γονιμότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο
• Macmillan Cancer Support: Εδώ μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για τη γονιμότητα των ανδρών μετά τις θεραπείες καρκίνου
• Fertility Europe: Εδώ μπορείτε να βρείτε πληροφορίες σχετικά με το ART (τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής) και IUI (ενδομήτρια σπερματέγχυση) και σε ποιες χώρες αντιστοιχούν ποιες νομοθεσίες

Στις παραπάνω ιστοσελίδες, μπορείτε να βρείτε πληροφορίες σχετικά με τα παρακάτω θέματα:

• Βελτιώστε την υγεία σας
• Ψυχική υγεία

Παρακαλώ σημειώστε

Η περίληψη PLAIN βασίζεται στο πρόγραμμα καθοδήγησης PanCareFollowUp σχετικά με «Τα προβλήματα γονιμότητας και σεξουαλικής δυσλειτουργίας στους άνδρες» [1], το οποίο βασίζεται στο αντίστοιχο πρόγραμμα καθοδήγησης IGHG*[2].

Παρόλο που η ομάδα πληροφοριών PanCare PLAIN προσπαθεί να παρέχει ακριβείς και πλήρεις πληροφορίες που είναι ενημερωμένες κατά την ημερομηνία δημοσίευσης, μπορείτε να ελέγξετε με τον γενικό ιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί αν η παρούσα περίληψη αντικατοπτρίζει τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες και αν είναι σχετικές για εσάς.

Μην βασίζεστε αποκλειστικά σε αυτές τις πληροφορίες. Το ιδανικό είναι να ζητήσετε τη συμβουλή ενός ειδικευμένου ιατρού εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με μια συγκεκριμένη ιατρική κατάσταση, ασθένεια, διάγνωση ή σύμπτωμα.

Καμία εγγύηση ή δήλωση, ρητή ή σιωπηρή, δεν παρέχεται σχετικά με την ακρίβεια, την αξιοπιστία, την πληρότητα, τη συνάφεια ή την επικαιρότητα των πληροφοριών αυτών. Η PanCare παρήγαγε την αγγλική έκδοση και η PanCare δεν ευθύνεται για τις μεταφρασμένες εκδόσεις της παρούσας περίληψης. Η Ελληνική έκδοση των περιλήψεων PLAIN δημιουργήθηκε από το Κύτταρο.

*Διεθνής ομάδα International Guideline Harmonization Group για τις όψιμες επιπτώσεις του παιδικού καρκίνου

[1] van Kalsbeek, R. et al. (2021) European PANCAREFOLLOWUP προτάσεις για την παρακολούθηση των όψιμων επιπτώσεων του καρκίνου στην παιδική ηλικία, την εφηβεία και των νεαρών ενηλίκων, European journal of cancer. Διαθέσιμο στον σύνδεσμο: https://www.ejcancer.com/article/S0959-8049(21)00368-3/fulltext

[2] Skinner, R. et al. (2017) Προτάσεις για την παρακολούθηση της γοναδοτοξικότητας σε άνδρες επιζώντες από καρκίνο στην παιδική ηλικία, τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες: έκθεση από το Late Effects of Childhood Cancer Guideline Harmonization Group σε συνεργασία με τη PanCareSurFup Consortium. Διαθέσιμό στο: https://www.thelancet.com/journals/lanonc/article/PIIS1470-2045(17)30026-8/fulltext