This page is part of the Greek version of the PanCare PLAIN summaries.
Έκδοση 2: 09/12/2024

Οδοντικά και στοματικά προβλήματα

Ένα υγιές στόμα είναι σημαντικό για τη συνολική ευημερία και υγεία μας. Σημαντικά μέρη του στόματος είναι τα δόντια, η γλώσσα, τα ούλα, οι σιελογόνοι αδένες και το σαγόνι. Κάθε δόντι έχει μια ή περισσότερες ρίζες με τις οποίες ενσωματώνεται στα ούλα και στο οστό του σαγονιού. Τα μικρά παιδιά έχουν συνολικά 20 νεογιλά δόντια (επίσης ονομάζονται προσωρινά δόντια), τα οποία απομακρύνονται και αντικαθίστανται από 32 ενήλικα δόντια όταν είναι 6 με 12 ετών. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε δύο φάσεις: η πρώτη φάση γενικά γίνεται αντιληπτή περίπου στα 6 έως 8 χρόνια, και η δεύτερη φάση περίπου στα 10 έως 12 χρόνια.

Βλάβες στο στόμα και/ή στα δόντια μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο φαγητό, στην ομιλία και να επηρεάσουν τη συνολική υγεία και τον τρόπο που νιώθετε για τον εαυτό σας. Τα προβλήματα με τα δόντια ονομάζονται οδοντικά προβλήματα. Τα προβλήματα με άλλα μέρη του στόματος, όπως τα ούλα ή η γλώσσα, ονομάζονται στοματικά προβλήματα.

Σχεδόν όλα τα άτομα αντιμετωπίζουν ένα ή περισσότερα οδοντικά ή στοματικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Συνηθισμένα οδοντικά και στοματικά προβλήματα είναι η οδονταλγία από τερηδόνα (τρύπα στο δόντι), φλεγμονή στα ούλα, ξηρό στόμα, αλλαγές ή μείωση της αίσθησης γεύσης ή ευαισθησία των δοντιών. Καμιά φορά, τα δόντια αναπτύσσονται με ασυνήθιστο τρόπο.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν όλα τα άτομα να κάνουν για να μειώσουν τον κίνδυνο οδοντικών και στοματικών προβλημάτων, όπως η υιοθέτηση ή διατήρηση καλής υγιεινής του στόματος, η αποφυγή συχνής κατανάλωσης τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη και η τακτική επίσκεψη σε οδοντίατρο. Αυτά τα μέτρα βοηθούν στη διατήρηση της υγείας του στόματος και της συνολικής ευημερίας.

Το στόμα
Δημιουργήθηκε με το BioRender.com
Περάστε πάνω από τα γράμματα/αριθμούς στο σχήμα για περισσότερες πληροφορίες.

Διατρέχω υψηλό κίνδυνο για οδοντικά και στοματικά προβλήματα;

Οποιοδήποτε άτομο, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που δεν έχουν ποτέ κάνει θεραπεία για τον καρκίνο, μπορεί να αναπτύξουν οδοντικά ή στοματικά προβλήματα. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες θεραπείες για τον καρκίνο που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο οδοντικών και στοματικών προβλημάτων αργότερα στη ζωή. Τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν εξαρτώνται από τον τύπο της θεραπείας για τον καρκίνο που έχει ληφθεί.

Οι ακόλουθες θεραπείες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για οδοντικά ή/και στοματικά προβλήματα:

• Η ακτινοθεραπεία σε περιοχές που περιλαμβάνουν τη γνάθο, το στόμα και/ή τους σιελογόνους αδένες μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως ξηροστομία, κοιλότητες, φλεγμονή των ούλων και πρώιμη απώλεια της αγκύρωσης των δοντιών στη γνάθο, απώλεια της γεύσης, δυσκαμψία της γνάθου (μη δυνατότητα πλήρους ανοίγματος του στόματος) και προβλήματα με την ανάπτυξη της γνάθου και των δοντιών.
• Η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως ξηροστομία, κοιλότητες, φλεγμονή των ούλων και προβλήματα με την ανάπτυξη της γνάθου και των δοντιών.
• Η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων από δότη (αλλογενής) μπορεί να προκαλέσει οδοντικά και/ή στοματικά προβλήματα, καθώς αυτή περιλαμβάνει υψηλές δόσεις χημειοθεραπείας και μερικές φορές επίσης ακτινοθεραπεία.

Μπορείτε να μάθετε αν έχετε λάβει κάποια από αυτές τις θεραπείες κοιτάζοντας την περίληψη της θεραπείας σας. Αν δεν έχετε περίληψη θεραπείας ή αν έχετε οποιεσδήποτε ερωτήσεις, επικοινωνήστε με το νοσοκομείο της νοσηλείας σας.

Εάν αντιμετωπίζετε στοματικά και οδοντικά προβλήματα, δεν σημαίνει πάντα ότι αυτό οφείλεται στη θεραπεία του καρκίνου σας. Τα οδοντικά και στοματικά προβλήματα μπορεί να έχουν και άλλες αιτίες, όπως το χαμηλό επίπεδο υγιεινής του στόματος.

Ποια είναι τα σύμπτωμα και τα σημεία των οδοντικών και στοματικών προβλημάτων;

Υπάρχουν συμπτώματα και σημεία που μπορούν να σας υποδείξουν αν μπορεί να έχετε οδοντικά ή/και στοματικά προβλήματα. Μπορεί να μην έχετε αυτά τα συμπτώματα και σημεία αυτή τη στιγμή, αλλά είναι σημαντικό να έχετε γνώση σε περίπτωση που εμφανιστούν στο μέλλον.

Τα ακόλουθα συμπτώματα και σημεία μπορεί να υποδεικνύουν πως έχετε οδοντικά ή/και στοματικά προβλήματα :

• Ένα ή περισσότερα μέρη του στόματος, της γνάθου ή του λαιμού μπορεί να τα αισθάνεστε επώδυνα ή πρησμένα
• Τα ούλα αιμορραγούν τακτικά κατά το νήμα ή το βούρτσισμα των δοντιών
• Ξηροστομία
• Μια αλλαγή (ή απώλεια) στη γεύση
• Μια (μικρή) πληγή ή έλκος στο στόμα που παίρνει πολύ χρόνο (>2 εβδομάδες) να επουλωθεί
• Τερηδόνα
• Μη απώλεια των παιδικών δοντιών μεταξύ 6 και 12 ετών
• Στριμωγμένα, αποχρωματισμένα ή παραμορφωμένα δόντια

Μικρά οδοντικά και στοματικά προβλήματα συνήθως είναι προσωρινά και τα προβλήματα συνήθως θα υποχωρήσουν από μόνα τους. Ωστόσο, αν αντιμετωπίσετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα ή σημεία, παρακαλούμε επικοινωνήστε με έναν οδοντίατρο ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί. Τα περισσότερα οδοντικά και στοματικά προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν ή να προληφθούν από το να χειροτερέψουν με την πάροδο του χρόνου.

Τι συμβαίνει εάν έχω οδοντικά και στοματικά προβλήματα;

Αν έχετε οδοντικά και/ή στοματικά προβλήματα, ο οδοντίατρος σας μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα άμεσα ή να σας παραπέμψει σε έναν εξειδικευμένο ιατρό. Ανάλογα με τα συμπτώματα και/ή τα σημεία που αντιμετωπίζετε, μπορεί να σας παραπέμψει σε:

• Οδοντίατρο (επαγγελματίας υγείας που ειδικεύεται στη φροντίδα των δοντιών)
• Ορθοδοντικό (οδοντίατρος που ειδικεύεται στις ανωμαλίες των δοντιών και του σαγονιού)
• Προσθετολόγο (οδοντίατρος που ειδικεύεται στην αποκατάσταση της λειτουργίας του στόματος με αντικατάσταση των χαμένων δοντιών)
• Στοματικό και γναθοπροσωπικό χειρουργό (χειρουργός που ειδικεύονται στην περιοχή του στόματος)
• Διαιτολόγο (ειδικό που συμβουλεύει σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής)

Ο ειδικός μπορεί να κάνει περαιτέρω εξετάσεις και να συζητήσει μαζί σας διάφορες επιλογές θεραπείας.

Τι άλλο μπορώ να κάνω;

Το να αντιμετωπίζετε οδοντικά και στοματικά προβλήματα μπορεί να είναι δύσκολο. Η συζήτηση με φίλους και την οικογένειά σας μπορεί να είναι βοηθητική, καθώς και η ειδική συμβουλευτική και/ή η επαφή με ομάδες υποστήριξης, όπως οργανώσεις ασθενών. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη φροντίδα της ψυχικής σας υγείας, παρακαλώ διαβάστε: Προβλήματα ψυχικής υγείας.

Για να μειώσετε τον κίνδυνο οδοντικών και στοματικών προβλημάτων, είναι πολύ σημαντικό να ζείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Η φροντίδα της ψυχικής σας υγείας μπορεί να είναι ευεργετική· ακόμη και μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική σας υγεία. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής, παρακαλώ διαβάστε: Προαγωγή υγείας.

Είναι επίσης σημαντικό να διατηρείτε το στόμα σας υγιές, ειδικά αν έχετε λάβει θεραπεία για καρκίνο. Συνιστάται να βουρτσίζετε τα δόντια σας δύο φορές την ημέρα για περισσότερο από 2 λεπτά με μια οδοντόκρεμα που περιέχει φθόριο και να χρησιμοποιείτε ενδοδοντικές συσκευές καθαρισμού, όπως οδοντογλυφίδες ή μεσοδόντια βουρτσάκια, μία φορά την ημέρα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα μετά από ακτινοθεραπεία που περιλαμβάνει το κεφάλι και τον λαιμό, μπορεί να είναι απαραίτητα συγκεκριμένα προληπτικά μέτρα (όπως η χρήση οδοντόκρεμας με υψηλή περιεκτικότητα σε φθόριο που συνταγογραφείται από γιατρό). Συνιστάται να βλέπετε έναν οδοντίατρο τουλάχιστον μία φορά κάθε 6-12 μήνες, ακόμα και αν δεν αντιμετωπίζετε οδοντικά ή στοματικά προβλήματα.

Είναι σημαντικό να έχετε γνώση για την πιθανότητα εμφάνισης οδοντικών και στοματικών προβλημάτων και να γνωρίζετε τα συμπτώματα και τα σημεία. Εάν έχετε περαιτέρω ερωτήσεις ή αν οι πληροφορίες αυτού του φυλλαδίου σας ανησυχούν, παρακαλούμε επικοινωνήστε με τον οδοντίατρο σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί.

Που μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα οδοντικά και στοματικά προβλήματα στο διαδίκτυο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι αυτές οι πληροφορίες δεν είναι πάντα ενημερωμένες ή ακριβείς.

Ορισμένες πηγές για περαιτέρω πληροφορίες είναι:

• Leukaemia and Lymphoma Society: Εδώ μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τη θεραπεία του καρκίνου και την υγεία του στόματος

Σε αυτό τον ιστότοπο μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτά τα θέματα:

• Προαγωγή υγείας
• Δευτερογενείς νεοπλασίες: Καρκίνος του στόματος
• Ψυχική υγεία

Παρακαλώ σημειώστε

Αυτή η περίληψη PLAIN βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές PanCareFollowUp σχετικά με τα “Οδοντικά και στοματικά προβλήματα”[1], οι οποίες βασίζονται στη συναίνεση διάφορων εθνικών οδηγιών.

Παρόλο που η ομάδα πληροφοριών PanCare PLAIN προσπαθεί να παρέχει ακριβείς και πλήρεις πληροφορίες που είναι ενημερωμένες κατά την ημερομηνία δημοσίευσης, μπορείτε να ελέγξετε με τον γενικό ιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί αν η παρούσα περίληψη αντικατοπτρίζει τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες και αν είναι σχετικές για εσάς.

Μην βασίζεστε αποκλειστικά σε αυτές τις πληροφορίες. Το ιδανικό είναι να ζητήσετε τη συμβουλή ενός ειδικευμένου ιατρού εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με μια συγκεκριμένη ιατρική κατάσταση, ασθένεια, διάγνωση ή σύμπτωμα.

Καμία εγγύηση ή δήλωση, ρητή ή σιωπηρή, δεν παρέχεται σχετικά με την ακρίβεια, την αξιοπιστία, την πληρότητα, τη συνάφεια ή την επικαιρότητα των πληροφοριών αυτών. Η PanCare παρήγαγε την αγγλική έκδοση και η PanCare δεν ευθύνεται για τις μεταφρασμένες εκδόσεις της παρούσας περίληψης. Η Ελληνική έκδοση των περιλήψεων PLAIN δημιουργήθηκε από το Κύτταρο.

[1] van Kalsbeek, R. κ.ά. (2021) European PANCAREFOLLOWUP recommendations for surveillance of late effects of childhood, adolescent, and Young Adult Cancer, European journal of cancer. Διαθέσιμο στο: https://www.ejcancer.com/article/S0959-8049(21)00368-3/fulltext.