Κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο

Όλοι κατά καιρούς νιώθουν ένα αίσθημα κόπωσης. Το γεγονός αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό, ειδικότερα όταν η κούραση σχετίζεται με κάποιο συγκεκριμένο αίτιο όπως όταν υπάρχει πολλή δουλειά για το σχολείο ή για την εργασία είτε πολύ έντονη σωματική άσκηση. Εν συγκρίσει με την κανονική κούραση, η κόπωση είναι πολύ χειρότερη και δεν ανακουφίζεται μετά την ξεκούραση.

Ο καρκίνος παιδικής ηλικίας και η θεραπεία του μπορεί να προκαλέσει κόπωση (αυτό ονομάζεται κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο). Συνήθως η κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο καλυτερεύει μετά το πέρας των θεραπειών, αλλά ορισμένες φορές διαρκεί για αρκετούς μήνες ή ακόμα και χρόνια. Όταν αισθάνεστε συνεχώς κουρασμένοι και δεν ανακουφίζεστε με την ξεκούραση, μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην καθημερινότητά σας και στη συναισθηματική σας ευεξία

Διατρέχω υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσω κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο;

Οποιοδήποτε άτομο, συμπεριλαμβανομένων ατόμων που δεν έχουν ποτέ υποβληθεί σε θεραπείες καρκίνου, μπορούν να εμφανίσουν συμπτώματα κόπωσης. Η διαφορά με την κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο είναι ότι εμφανίζεται σε άτομα που έχουν διαγνωστεί ότι πάσχουν από καρκίνο.

Οι παρακάτω παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ή την εντονότητα που εμφανίζεται η κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο:

Ψυχολογική δυσφορία
Όψιμες επιπτώσεις παιδικού καρκίνου ή των θεραπειών του
Ακτινοθεραπεία
Άλλα προβλήματα υγείας, όπως πόνος
Υποτροπή καρκίνου ή νέα διάγνωση καρκίνου
Γήρανση

Μπορείτε να ανακαλύψετε αν έχετε υποβληθεί σε ακτινοθεραπείες ελέγχοντας την περίληψη θεραπείας σας. Στην περίπτωση που δεν έχετε στην κατοχή σας την περίληψη θεραπείας σας ή για οποιαδήποτε απορία, επικοινωνήστε με το νοσοκομείο της νοσηλείας σας.

Στην περίπτωση που αισθάνεστε κόπωση, δεν ευθύνεται πάντα ο καρκίνος ή οι θεραπείες αυτού. Η κόπωση μπορεί να έχει και άλλα αίτια. Είναι πολλές φορές δύσκολο να διαχωρίσουμε την κανονική κόπωση από αυτήν που σχετίζεται με τον καρκίνο.

Ποια είναι τα συμπτώματα και τα σημεία της κόπωσης που σχετίζεται με τον καρκίνο;

Υπάρχουν συμπτώματα και τα σημεία που υποδηλώνουν ότι πιθανότατα αντιμετωπίζετε κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο. Μπορεί να μην έχετε τα συγκεκριμένα συμπτώματα και σημεία τη δεδομένη στιγμή, αλλά είναι σημαντικό να έχετε γνώση σε περίπτωση που εμφανιστούν στο μέλλον.

Τα συμπτώματα και τα σημεία που υποδηλώνουν το αίσθημα της κόπωσης είναι:

Κούραση ή εξάντληση χωρίς κάποια προφανή αιτία
Η αίσθηση ότι δεν έχετε καθόλου ενέργεια ή δύναμη
Η δυσκολία να κάνετε απλά πράγματα, όπως να βουρτσίσετε τα μαλλιά σας ή να ντυθείτε
Μειωμένα κίνητρα
Δυσκολία στη συγκέντρωση και στη μνήμη
Δυσκολία στον ύπνο (αϋπνία)
Μειωμένη επιθυμία για σεξουαλική επαφή
Αισθήματα άγχους, κατάθλιψης ή κυκλοθυμίας
Δυσκολία στο να πάρετε αποφάσεις
Μειωμένη ή αυξημένη επιθυμία για φαγητό

Τα συμπτώματα είναι, συνήθως, προσωρινά και φεύγουν έπειτα από αρκετή ξεκούραση. Στην περίπτωση, όμως, που αισθάνεστε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα ή ενδείξεις για περισσότερο καιρό παρακαλώ επισκεφθείτε τον ιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί.

Είμαι ομάδα υψηλού κινδύνου να εμφανίσω κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο. Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω και πότε;

Όταν επισκεφθείτε τον ειδικό που σας παρακολουθεί, θα πρέπει:

Να τον ενημερώσετε για όσα έχετε αισθανθεί από τα συμπτώματα και/ ή τα σημεία που σχετίζονται με την κόπωση που προέρχεται από τον καρκίνο

Στην περίπτωση που αισθάνεστε ότι αντιμετωπίζετε κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο, είναι φρόνιμο να μιλήσετε με τον ιατρό σας ή τον ειδικό υγείας που σας παρακολουθεί. Πιθανότατα να σας ρωτήσουν σχετικά με τον τρόπο ζωής σας, τα αισθήματα κούρασης και ή εξάντλησης που αντιμετωπίζετε. Μπορεί, επίσης, να ελέγξουν για υποκείμενες ιατρικές αιτίες που μπορεί να προκάλεσαν την κόπωση, όπως αναιμία, διαταραχή ύπνου ή υπολειτουργία θυροειδούς (υποθυρεοειδισμός).

Τι συμβαίνει στην περίπτωση που αντιμετωπίζω κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο;

Στην περίπτωση που αισθάνεστε κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο, ο γενικός ιατρός ή ο γιατρός που σας παρακολουθεί μπορεί να σας παραπέμψει σε κάποιον εξειδικευμένο ιατρό. Ανάλογα με τα συμπτώματα και/ή τα σημεία που μπορεί να αισθάνεστε μπορεί να παραπεμφθείτε σε κάποιον:

εξειδικευμένο στην κόπωση (εάν υπάρχει διαθέσιμος)
γενικότερης ειδικότητας όπως
- Ψυχολόγο (επαγγελματίας υγείας που ειδικεύεται στην ψυχική υγεία)
- Φυσικοθεραπευτή (επαγγελματίας υγείας που ειδικεύεται στην άσκηση)
- Σύμβουλος (επαγγελματίας που ειδικεύεται στην καθοδήγηση και στις συμβουλές)

Ο ειδικός μπορείς να συζητήσει διάφορα θέματα μαζί σας, όπως προγράμματα εκπαίδευσης σχετικά με την κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο, σωματική άσκηση, εκπαίδευση που βασίζεται στην περιπέτεια, γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, χαλάρωση ή ενσυνειδητότητα.

Τι θα μπορούσα να κάνω παραπάνω;

Η κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο μπορεί να είναι δύσκολη. Μπορεί να σας βοηθήσει η συζήτηση με τους φίλους και την οικογένειά σας, καθώς και η επικοινωνία με κάποιον ειδικό σύμβουλο και/ή με ομάδες υποστήριξης μέσω οργανισμών ασθενών. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη φροντίδα της ψυχικής σας υγείας, παρακαλώ διαβάστε: Προβλήματα ψυχικής υγείας.

Παρότι μπορεί να μην επηρεάζει την κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο, είναι εξίσου σημαντικό να ζείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Η φροντίδα της ψυχικής σας υγείας μπορεί να είναι ευεργετική ̇ακόμα και μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας μπορεί να έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στην σωματική όσο και στην ψυχική υγεία. Για περισσότερες πληροφορίες για το πως να έχετε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, παρακαλώ διαβάστε: Βελτιώστε την υγεία σας.

Είναι σημαντικό να έχετε γνώση για την πιθανότητα να αποκτήσετε κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο και να γνωρίζετε τα συμπτώματα και τα σημεία. Στην περίπτωση που έχετε επιπλέον απορίες ή οι πληροφορίες του φυλλαδίου σας ανησυχούν, παρακαλώ επικοινωνήστε με τον γενικό ιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί.

Που μπορώ να βρω επιπλέον πληροφορίες;

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την κόπωση (που σχετίζεται με τον καρκίνο) διαδικτυακά. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να γνωρίζετε ότι οι πληροφορίες δεν είναι πάντα ενημερωμένες ή ακριβείς.

Ορισμένες πηγές για επιπλέον πληροφορίες είναι:

NHS inform: Εδώ μπορείτε να βρείτε πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση της κόπωσης που σχετίζεται με τον καρκίνο
American Cancer Society: Εδώ μπορείτε να βρείτε γενικές πληροφορίες σχετικά με την κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο

Στην παρούσα ιστοσελίδα, μπορείτε να βρείτε επιπλέον πληροφορίες σχετικά με θέματα όπως:

Παρακαλώ σημειώστε

Η περίληψη PLAIN βασίζεται στο πρόγραμμα καθοδήγησης PanCareFollowUp σχετικά με την «Κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο» [1], το οποίο βασίζεται στο αντίστοιχο πρόγραμμα καθοδήγησης IGHG* [2].

Παρόλο που η ομάδα πληροφοριών PanCare PLAIN προσπαθεί να παρέχει ακριβείς και πλήρεις πληροφορίες που είναι ενημερωμένες κατά την ημερομηνία δημοσίευσης, μπορείτε να ελέγξετε με τον γενικό ιατρό σας ή τον ειδικό που σας παρακολουθεί αν η παρούσα περίληψη αντικατοπτρίζει τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες και αν είναι σχετικές για εσάς.

Μην βασίζεστε αποκλειστικά σε αυτές τις πληροφορίες. Το ιδανικό είναι να ζητήσετε τη συμβουλή ενός ειδικευμένου ιατρού εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με μια συγκεκριμένη ιατρική κατάσταση, ασθένεια, διάγνωση ή σύμπτωμα.

Καμία εγγύηση ή δήλωση, ρητή ή σιωπηρή, δεν παρέχεται σχετικά με την ακρίβεια, την αξιοπιστία, την πληρότητα, τη συνάφεια ή την επικαιρότητα των πληροφοριών αυτών. Η PanCare παρήγαγε την αγγλική έκδοση και η PanCare δεν ευθύνεται για τις μεταφρασμένες εκδόσεις της παρούσας περίληψης. Η Ελληνική έκδοση των περιλήψεων PLAIN δημιουργήθηκε από το Κύτταρο.

*Διεθνής ομάδα International Guideline Harmonization Group για τις όψιμες επιπτώσεις του παιδικού καρκίνου

[1] van Kalsbeek, R. et al. (2021) European PANCAREFOLLOWUP προτάσεις για την παρακολούθηση των όψιμων επιπτώσεων του καρκίνου στην παιδική ηλικία, την εφηβεία και των νεαρών ενηλίκων, European journal of cancer. Διαθέσιμο στον σύνδεσμο: https://www.ejcancer.com/article/S0959-8049(21)00368-3/fulltext

[2] Christen, S. et al. (2020) Προτάσεις για την ευαισθητοποίηση της κόπωσης που σχετίζεται με τον καρκίνο στην παιδική ηλικία, τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες επιζήσαντες από καρκίνο: μία έκθεση της International Late Effects of Childhood Cancer Guideline Harmonization Group. Διαθέσιμο στον σύνδεσμο: https://link.springer.com/article/10.1007/s11764-020-00904-9